Rok szkolny ruszył pełną parą, co skutkuje dużym ograniczeniem czasu wolnego dla uczniów, którzy nie tylko uczą się do sprawdzianów i kartkówek, ale także czytają lektury szkolne. W nawale obowiązków często zapominają, że warto czytać nie tylko podręczniki szkolne i lektury, lecz także powieści popularne, lekkie, łatwe i przyjemne. Takie, które pozwalają oderwać się od codziennych obowiązków i w bezpiecznych warunkach przeżyć różne przygody i wyzwania. Czytanie powieści młodzieżowych ułatwia także utrzymanie nawyku czytania i przygotowuje do odbioru bardziej skomplikowanych i wymagających tekstów.
Dziś chciałabym zaproponować prostą, niewymagającą książkę dla nastolatków, a w szczególności nastolatek – Zmierzch Stephenie Meyer. To pierwsza część bestsellerowej sagi, która podbiła serca milionów czytelników na całym świecie. Z pewnością wielu z Was, rodziców, pamięta, jak wielkie emocje wzbudzała ta pozycja wśród nastolatek kilkanaście lat temu. Dziś pojawia się kolejna fala zainteresowania tą książką, zwana renesansem Zmierzchu. Warto więc zaproponować tę lekturę kolejnemu młodemu pokoleniu, które być może oszaleje na punkcie wampira Edwarda i wilkołaka Jacoba.
Zmierzch to historia miłości między zwykłą nastolatką, Bellą Swan, a tajemniczym wampirem Edwardem Cullenem, osadzona w deszczowym miasteczku Forks w stanie Waszyngton. To utrzymana w jesienno-zimowym klimacie lektura, w sam raz na kilka długich wieczorów, które już niedługo przed nami.
Stephenie Meyer, Zmierzch, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2008.
Liczba stron: 416
Wiek: 14+
Główną bohaterką powieści jest siedemnastoletnia Bella Swan, zwykła, niewyróżniająca się nastolatka, z którą łatwo się utożsamić. Jest mocno niezdarna, często się potyka czy rani, a na lekcji wychowania fizycznego radzi sobie zdecydowanie najgorzej ze wszystkich uczniów. Jej niezdarność jest jednak urocza i zjednuje nie tylko innych bohaterów powieści, lecz także czytelników. Bella jest raczej zamknięta w sobie. Nie lubi być w centrum uwagi i często czuje się niezręcznie w kontaktach towarzyskich. Woli spędzać czas w samotności lub w małym gronie – jest typowym przykładem introwertyczki. Jej nieśmiałość i skromność sprawiają, że czuje się nie na miejscu w szkole i wśród nowych znajomych po przeprowadzce do Forks. To kolejna cecha, która z pewnością przypadnie do gustu wielu młodym czytelniczkom, które w Belli będą mogły zobaczyć siebie.
Bella jest postacią, która ma wiele pozytywnych cech – jest bardzo lojalna, gotowa do poświęceń i zdeterminowana. Niezależnie od niebezpieczeństw i trudności, jest gotowa poświęcić wiele dla tych, których kocha – Edwardowi, rodzicom i rodzinie Cullenów. Chociaż często czuje strach, zwłaszcza w obliczu nadprzyrodzonych zagrożeń, nie pozwala, by ten ją powstrzymał. Młody czytelnik może uczyć się od niej oddania, wierności i determinacji w działaniu.
Historia rozpoczyna się, gdy Bella przeprowadza się z ciepłego Phoenix do małego, deszczowego miasteczka Forks w stanie Waszyngton, aby zamieszkać z ojcem, Charliem, lokalnym szeryfem. Bella początkowo czuje się wyobcowana w nowym środowisku, nie lubi być w centrum uwagi i nie przepada za deszczowym klimatem Forks. Jednak jej dobry charakter szybko sprawia, że znajduje nowych znajomych, którzy pomagają jej się odnaleźć w nowej sytuacji.
Wkrótce po rozpoczęciu nauki w miejscowym liceum, Bella zwraca uwagę na grupę uczniów o niezwykłej urodzie i tajemniczym zachowaniu – rodzinę Cullenów. W szczególności intryguje ją wspomniany już Edward Cullen. Chłopak początkowo trzyma się z dala od Belli, jednak wkrótce zaczyna się z nią spotykać, a między dwójką bohaterów rozwija się silne uczucie. Z czasem Bella odkrywa, że Edward i jego rodzina są wampirami. Są to jednak nietypowe wampiry, gdyż Cullenowie nie piją ludzkiej krwi, tylko zwierzęcą.
Relacja między Bellą a Edwardem rozwija się, mimo że różnice między ich światami sprawiają, iż ich miłość jest niebezpieczna. Edward ostrzega Bellę przed ryzykiem związanym z ich związkiem, obawiając się, że mógłby ją skrzywdzić. Jednak Bella, zafascynowana nim i jego światem, jest na to gotowa. Ich związek komplikuje się, gdy rodzina Cullenów organizuje grę w baseball, podczas której spotykają grupę wędrownych wampirów. Jeden z nich, James, jest łowcą i postanawia zapolować na Bellę. Rozpoczyna się gra o życie dziewczyny – James poluje na Bellę, a Edward i jego rodzina starają się ją chronić.
W trakcie ucieczki Bella trafia do swojego rodzinnego miasta Phoenix, gdzie James podstępem wciąga ją w pułapkę, wykorzystując wspomnienia z jej dzieciństwa. W walce z wampirem Bella zostaje poważnie ranna, ale Edward i reszta Cullenów przybywają na czas, aby ją uratować. Edward, mimo że James wlał w jej żyły wampirzy jad, powstrzymuje przemianę, wysysając truciznę z jej rany, co pokazuje jego wielką siłę woli i uczucie do Belli.
Książka kończy się, gdy Bella i Edward wracają do Forks. Choć Bella pragnie zostać wampirem i spędzić wieczność z Edwardem, on nie chce tego dla niej, obawiając się, że skazałby ją na życie, które uważa za przekleństwo. Ta różnica zdań stanie się centralnym konfliktem w ich dalszym związku.
Zmierzch to przede wszystkim opowieść o miłości, poświęceniu i niebezpieczeństwie, ale także o dorastaniu, dokonywaniu trudnych wyborów i zmaganiach z własnymi lękami.
Głównym tematem książki jest wieczna, nieśmiertelna miłość. Związek Belli i Edwarda od początku jest pełen emocji i silnej chemii. Edward fascynuje Bellę swoją tajemniczością, urodą i odmiennością, a ona przyciąga go swoim zapachem, wrażliwością oraz tym, że nie potrafi czytać jej myśli. Ich miłość jest przedstawiona jako coś wyjątkowego i niemal nadprzyrodzonego. Edward idealizuje Bellę, widząc w niej coś więcej niż tylko zwykłą dziewczynę, a ona postrzega go jako doskonałego, choć nieosiągalnego partnera. To uczucie pełne jest romantycznych gestów, cichych rozmów i silnej emocjonalnej więzi, która sprawia, że ich związek wydaje się niemal „przeznaczeniem”. Związek Belli z Edwardem, pokazuje, że ludzie mogą się różnić, ale te różnice nie muszą być przeszkodą w budowaniu silnych więzi. Edward i Bella, mimo różnych światów, uczą się akceptować siebie nawzajem, co może inspirować młodych ludzi do otwartości na różnorodność i zrozumienia dla innych.
Miłość naszych bohaterów to siła, której oboje nie mogą się oprzeć. To uczucie, które pomaga przełamać bariery, które wydają się nie do pokonania.Miłość odmienia życia obojga głównych bohaterów, nadaje sens ich egzystencji i pomaga odnaleźć swoje miejsce w świecie. Dzięki miłości bohaterowie odnajdują w sobie dobre cechy i stają się gotowi do poświęceń.
Warto jednak podkreślić, że ich miłość ma również mroczne aspekty. Uczucie jest niemal obsesyjne, co niektórym może wydawać się fascynujące, a innym — niepokojące. Krytycy podkreślają, że relacja ta bywa nierówna, a niektóre zachowania Edwarda, jak jego nadopiekuńczość, mogą być postrzegane jako toksyczne.
Zmierzch to opowieść o relacjach, nie tylko romantycznych. Bella i Edward są mocno związani ze swoimi rodzinami. Bella przez wiele lat opiekowała się matką o naturze Piotrusia Pana, a po przeprowadzce do Forks chętnie pomagała ojcu w pracach domowych. Chociaż nie była wylewna w okazywaniu uczuć, to robiła wszystko, by ich relacja była jak najlepsza. Relacje Cullenów pokazują jak ważne są więzi rodzinne, które mogą być bardzo silne i wspierające, nawet gdy są oparte na czymś innym niż więzy krwi. Meyer pokazuje, że rodzina może przybierać różne formy, ale jej znaczenie pozostaje niezmienne.
Stephanie Meyer pisze prostym, przystępnym językiem, który trafi do młodszej grupy odbiorców. Opisy emocji Belli i jej wewnętrznych przeżyć są bardzo intensywne, co sprawia, że młode czytelniczki łatwo zanurzą się w jej świecie, utożsamią z jej odczuciami i przeżyciami. Może to przemówić do wielu nastolatek, u których buzujące hormony sprawiają, że są dużo bardziej emocjonalne i wrażliwe. Warto jednak dodać, że dla bardziej wymagających odbiorców styl ten może wydać się momentami nadmiernie melodramatyczny i męczący.
Na zakończenie warto dodać, że Zmierzch z pewnością nie jest arcydziełem, to niepozbawiona wad przyjemna rozrywka z elementami morału. Wielu krytyków literackich wskazywało na słabość fabuły, uproszczone postacie i banalność wielu wątków. Szczególnie krytykowane były zachowania głównych bohaterów, zwłaszcza Edwarda, które niektórzy postrzegali jako niezdrowe. Jest to postać kontrolująca, ograniczająca. Jego zachowania tłumaczone są troską o ukochaną, warto mieć jednak świadomość, że noszą znamiona obsesji. Edwardowi zdarza się naruszać prywatność i wolność dziewczyny, co z pewnością nie jest godnym naśladowania zachowaniem. Czytelnicy mogą nauczyć się rozpoznawać, że takie zachowania, choć czasem mogą wydawać się wynikiem troski, w rzeczywistości mogą prowadzić do nierówności w związku. To ważna lekcja dotycząca granic i szacunku w relacjach.
Zapraszam do biblioteki Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Henryka Sienkiewicza w Białymstoku Białostockiego Centrum Edukacji, by wypożyczyć recenzowaną książkę.
W naszej bibliotece znajdziecie również kolejne tomy z serii Zmierzch:
- Zaćmienie, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2008.
- Księżyc w nowiu, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2008.
- Przed świtem, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2009.
Wszystkie umieszczone w tekście cytaty pochodzą z książki Stephenie Meyer, Zmierzch, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2008.
Magdalena Bienasz